Actief schrijven: zó schrijf je een goede tekst!

Een van de redenen dat actieve zinnen mooier zijn dan passieve zinnen, is dat het onderwerp van de zin in de actieve vorm vooraan staat. De zin begint dan dus met het onderwerp van die zin.

Voorbeeld actief geschreven zin:
Deze 55 inch smart tv geeft je toegang tot beelden met 100% kleurvolume door de QLED-technologie.

Voorbeeld passief geschreven zin:
Door de QLED-technologie heb je met deze 55 inch smart tv toegang tot beelden met 100% kleurvolume.

Over smaak valt natuurlijk te twisten, maar de meeste mensen vinden de actieve zin prettiger. Dit komt vooral doordat zinnen die beginnen met het onderwerp, makkelijker te begrijpen zijn.

Is de passieve zin altijd fout?

Zeker niet! In sommige situaties is het heel handig en slim om de passieve zin te gebruiken. Bekijk bijvoorbeeld onderstaand voorbeeld:

Passieve zin:
Eva is gek op mediterraans eten. Daarom heb ik een kookboek van Yotam Ottolenghi gekocht voor haar verjaardag.

Actieve zin:
Eva is gek op mediterraans eten. Daarom kocht ik een kookboek van Yotam Ottolenghi voor haar verjaardag.

In bovenstaande zin, is de passieve vorm niet per se fout. Je zou zelfs kunnen zeggen dat het afwisselen van de passieve en actieve vorm zorgt voor een beter ‘ritme’ in de zin. Het leest wat lekkerder, zeg maar.

Ook is het soms goed om de passieve vorm te gebruiken om aan te tonen dat iemand iets ondergaat. Bijvoorbeeld:

De verdwaalde jongen werd goed opgevangen door zijn tante. Zijn haar werd gewassen, er werd een groot bord kruidige spaghetti voor hem gemaakt en hij kreeg nieuwe kleren.

In bovenstaand voorbeeld is het onbelangrijk wie het haar van de jongen knipt, of wie het bord pasta voor hem maakt. Daarom is de passieve vorm in dit voorbeeld niet ‘slecht’.

Wat is actief schrijven?

Bij actief schrijven, schrijf je zinnen met zo weinig mogelijk hulpwerkwoorden. Dit zorgt voor korte, ‘actieve’ zinnen. Hieronder zie je eerst een lijst van veel voorkomende hulpwerkwoorden, en vervolgens een aantal voorbeelden van actieve zinnen en passieve zinnen. Zo zie je snel het verschil tussen de actieve en passieve vorm.

Wat zijn hulpwerkwoorden?

Hulpwerkwoorden zijn woorden zoals:

• zijn

• hebben

• worden

• kunnen

• zullen

• proberen

Zoals gezegd zorgen dit soort woorden er dus voor dat er passieve zinnen ontstaan. Men noemt dit ook soms de ‘lijdende vorm’. De reden daarvan is dat het onderwerp vaak niet actief is, maar iets ondergaat. In de alinea lees je een aantal voorbeelden die dit goed duidelijk maken.

Voorbeelden van actief schrijven

Om een goed beeld te geven wat wat actief schrijven precies inhoudt, staat hieronder steeds een passieve zin en daarna diezelfde zin in de actieve variant.

Voorbeeld 1

Passieve zin:
Je kunt bij ons verschillende vette VR games spelen.

Actieve zin:
Je speelt verschillende vette VR games tijdens je VR experience.

In dit voorbeeld zie je snel wat het hulpwerkwoord is, namelijk ‘kunnen’. Veel bedrijven schrijven hun teksten altijd op de passieve manier. Het hoofdwerkwoord is ‘spelen’, maar het hulpwerkwoord eist de aandacht op.

Voorbeeld 2

Passieve zin:
Alle bezoekers van het Pita Event 2020 hebben een goodiebag van ons gekregen.

Actieve zin:
Alle bezoekers van het Pita Event 2020 kregen een goodiebag van ons.

In deze zin zie je dat het hulpwerkwoord zorgt voor het verschil tussen een zin in de verleden tijd en een zin in de voltooid tegenwoordige tijd.

Voorbeeld 3

Passieve zin:
De klanten kunnen door de winkelmedewerkers geholpen worden.

Actieve zin:
De winkelmedewerkers helpen de klanten.

In bovenstaand staan zelfs twee hulpwerkwoorden: kunnen en worden. Dit maakt de zin onnodig lang en ‘wollig’. In veel gevallen verandert er weinig aan de betekenis van de zin, als je deze hulpwerkwoorden weghaalt.

Voorbeeld 4

Passieve zin
Pronk & Van der Wal kent de lokale woningmarkt als geen ander en kan je helpen bij het kopen, verkopen en taxeren van woningen.

(Bron: Pronk & Van der Wal makelaar Hoorn)

Actieve zin
Pronk & Van der Wal kent de lokale woningmarkt als geen ander en helpt je bij het kopen, verkopen en taxeren van woningen.

Het hulpwerkwoord kunnen vermijdt je eenvoudig in de zin in dit voorbeeld door te kiezen voor een actieve vorm van het werkwoord ‘helpen’: helpt.

Zelf aan de slag

Oké, als het goed is begrijp je het nu een beetje? 🙂 Wij hebben een eenvoudige oefening voor je om jou te helpen!

Maak van de volgende passieve zinnen een actieve zin:

Zin 1

Passief
We hebben al veel verschillende bedrijfsuitjes verzorgd voor verschillende organisaties.

Actief:
…

Zin 2

Passief:
Ook uw personeelsfeest kunnen we voor u tot een groot succes maken.

Actief:
…

Zin 3

Passief:
Er zal voor alle aanwezigen een gratis consumptie zijn.

Actief:
…

Zoals je merkt wanneer je deze oefeningen doet, is het niet bij iedere passieve zin even eenvoudig om er een actieve zin van te maken. Soms moet je een beetje creatief zijn. Ik zou de bovenstaande ‘oefenzinnen’ als volgt in de actieve vorm zetten:

1. We verzorgden in de afgelopen 10 jaar al veel bedrijfsuitjes voor verschillende organisaties.

2. Ook uw personeelsfeest maken we graag tot een groot succes!

3. Alle aanwezigen krijgen een gratis consumptie.

In zin 2 van dit lijstje, zie je dat de actieve zin veel overtuigender klinkt dan de passieve vorm van dezelfde zin. Het woord ‘kunnen’ is erg vrijblijvend. Zelf vermijd ik dat woord dan ook zoveel mogelijk.

Ook op de pagina over projectinrichting bij onze klant Ditt, gebruiken we vooral actieve zinnen.

Overige tips voor actief schrijven

Je hebt nu geleerd wat ‘actief schrijven’ betekent in de letterlijke zin. Er bestaat echter ook een andere definitie van actief schrijven. Daarbij gaat het er niet specifiek om hoe je de zinnen opbouwt en of je hulpwerkwoorden gebruikt, maar gewoon over een fijne, vlot leesbare tekst schrijven. Om je daar bij te helpen, heb ik hier nog wat tips voor je:

• Gebruik het liefst korte zinnen. Merk je dat een zin heel lang wordt, knip die dan door midden en maak er 2 zinnen van.

• Wissel af. Schrijf dus niet steeds dezelfde woorden, maar ook soms synoniemen. (Dit is ook goed voor SEO!)

• Probeer een tekst interessanter te maken door voorbeelden en metaforen te gebruiken.

• Wees zo concreet mogelijk. Gebruik cijfers en data om zaken helder te omschrijven.

• Schrijf volgens een logische structuur. Een goed voorbeeld is de ‘inverted pyramid’ structuur zoals beschreven in dit artikel op Moz.

Een eigen stijl ontwikkelen

Je persoonlijke voorkeur speelt natuurlijk ook een rol bij schrijven. Taal bevat regels, maar die regels zijn er om overtreden te worden. Kijk maar eens naar gedichten. Dichters kiezen er vaak bewust voor om bepaalde stijlregels te overtreden om daarmee maximaal effect te bereiken.

De vriendelijken

de vriendelijken
de oprecht bezorgden
de mededogenden
de nooit om een lief woord verlegen zittenden
de oprechten
de zichzelf wegcijferenden
de vredelievenden
de stillen
de deemoedigen

de idioten

Pat Donnez

De Vlaamse dichter Pat Donnez begint in dit gedicht iedere zin met ‘de’. In een gewone tekst zou dit als repetitief en saai worden gezien, maar in het gedicht komt het juist heel goed over.

Door zelf bewust keuzes te maken over woord- en taalgebruik, kun je je eigen stijl ontwikkelen. Dat kan een persoonlijke stijl zijn, of de tone of voice van een merk of bedrijf. Herkenbaarheid is daarbij, zeker voor grote merken, heel belangrijk.

Conclusie

Dat waren de tips en adviezen over actief schrijven! Hopelijk heb je hier iets aan en kun je snel aan de slag met content voor je eigen website, webshop of blog. Wil je wat meer hulp hebben bij het schrijven? Neem dan contact op. Een van onze specialisten helpt je graag bij contentcreatie en copywriting.